Kalkenvaart
📋 BESCHRIJVING
De Kalkenvaart (gegraven in 1543) loopt van de kerk van Kalken tot aan de Zeeschelde.
Het was een waterweg waar met kleine schepen goederen konden aan en afgevoerd worden naar Kalken.
Het stroomgebied van de Kalkenvaart is gelegen in de provincie Oost-Vlaanderen, op het grondgebied van de gemeenten Laarne, Destelbergen, Lochristi, Berlare, Wichelen en Wetteren. De Kalkenvaart mondt uit in de Zeeschelde, waardoor het stroomgebied behoort tot het bekken van de Schelde.
In het begin van de 20ste eeuw zijn grote delen van de Schelde rechtgetrokken om een snellere en betere afvaart te verzekeren.
Zo is de Schelde ook in Kalken rechtgetrokken.
De Kalkenvaart werd toen verlengd.
Er werden 2 grachten gegraven, links en rechts van de Kalkenvaart, zodat de afwatering van Belham en Langdonk enerzijds en van Broekmeers anderzijds verzekerd bleef.
Aan de monding van de Kalkenvaart werd een klepsluis aangelegd om het dichtslibben van de Kalkenvaart tegen te gaan.
Deze sluis kon enkel afwateren bij laagtij.
In 1922 werd beslist om de Kalkenvaart te bedijken.
Deze maatregelen konden de bevaarbaarheid van de Kalkenvaart evenwel niet in stand houden en in 1958 werd de Kalkenvaart dan ook gerangschikt als een onbevaarbare waterloop van 2de categorie.
Oudere inwoners van de gemeenten Wetteren, Wichelen, Laarne en Berlare herinneren zich dat er bij koude winters kon geschaatst worden op de meersen van Wetteren tot in Berlare.
In 1970 werden de dijken afgegraven tot op gelijke hoogte met de meersvlakte.
Het meest stroomafwaartse tracé van de Kalkenvaart werd later gerangschikt bij de onbevaarbare waterlopen van eerste categorie.
Aan de monding van de Kalkenvaart werd eind de jaren ‘70 een bemalingsstation geplaatst ten behoeve van ontwatering voor de landbouw en om dreigende overstromingen tegen te gaan.
Het station bevordert de drainering van de meersen en voorkomt gedeeltelijk overstromingen in de gemeenten Kalken en Laarne.
Normaal wordt al het water via het pompgemaal op de Kalkenvaart afgevoerd.
In de zomer wordt voornamelijk gravitair geloosd via de valdeuren; in de winter worden ook de 4 pompen gebruikt.
Tot 2003 werden de pompen manueel bediend, nu worden ze automatisch geregeld.
Bij de handmatige bediening werd het pompgemaal aangezet vanaf een peil van 3,70 m.
Dit is ook het aanslagpeil nu de aansturing geautomatiseerd is.
De pompen blijken gemiddeld 10 dagen per jaar te pompen.
Vóór de plaatsing van het pompgemaal waren de Kalkense Meersen een drassig gebied
In de winter stonden de weilanden bijna continu onder water; in de zomer zakte het grondwaterpeil en waren de weilanden geschikt als hooilanden, die enkele keren per jaar gemaaid werden.
Eénmaal per jaar werden de beken geruimd.
Met het slib uit deze beken werd vlas geroot.
Voor andere landbouwactiviteiten waren deze gronden veel te drassig.
In Vlaanderen worden meersen steeds schaarser.
Door hun drassige karakter bezitten meersgronden een specifieke fauna en flora.
De natuurverenigingen ijverden er dan ook voor om de Kalkense Meersen hun oorspronkelijke eigenschappen terug te geven.
Dit betekent opnieuw een vernatting van het gebied.
Het vernatten van de meersen in functie van natuur enerzijds en het ontwateren in functie van landbouw anderzijds heeft tot gevolg dat in het gebied tegenstrijdige belangen bestaan.
Natuurverenigingen wensen dat het gebruik van het pompgemaal zoveel mogelijk beperkt wordt of zelfs helemaal verdwijnt, terwijl er vanuit landbouworganisaties voor geijverd wordt om het pompgemaal te blijven gebruiken, zodat de aanwezige landbouwgronden bewerkbaar blijven.
Daarnaast wordt het gebruik van het pompgemaal, zeker tijdens natte perioden, door de omliggende gemeenten ondersteund om wateroverlast in bebouwde zones te vermijden.
De Kalkense Meersen zijn beschermd als Europees vogel- en habitatrichtlijngebied.
De overstromingsgebieden die volgens het Sigmaplan moesten worden aangelegd, betekenden uiteindelijk de ommekeer voor het gebied van de "Kalkense meersen".
Sinds 2010 worden de meersen dus weer ingericht als overstromingsgebied voor de Schelde en meteen werd ook getracht de natuur er in haar oorspronkelijke staat te laten heropleven.
Het was een waterweg waar met kleine schepen goederen konden aan en afgevoerd worden naar Kalken.
Het stroomgebied van de Kalkenvaart is gelegen in de provincie Oost-Vlaanderen, op het grondgebied van de gemeenten Laarne, Destelbergen, Lochristi, Berlare, Wichelen en Wetteren. De Kalkenvaart mondt uit in de Zeeschelde, waardoor het stroomgebied behoort tot het bekken van de Schelde.
In het begin van de 20ste eeuw zijn grote delen van de Schelde rechtgetrokken om een snellere en betere afvaart te verzekeren.
Zo is de Schelde ook in Kalken rechtgetrokken.
De Kalkenvaart werd toen verlengd.
Er werden 2 grachten gegraven, links en rechts van de Kalkenvaart, zodat de afwatering van Belham en Langdonk enerzijds en van Broekmeers anderzijds verzekerd bleef.
Aan de monding van de Kalkenvaart werd een klepsluis aangelegd om het dichtslibben van de Kalkenvaart tegen te gaan.
Deze sluis kon enkel afwateren bij laagtij.
In 1922 werd beslist om de Kalkenvaart te bedijken.
Deze maatregelen konden de bevaarbaarheid van de Kalkenvaart evenwel niet in stand houden en in 1958 werd de Kalkenvaart dan ook gerangschikt als een onbevaarbare waterloop van 2de categorie.
Oudere inwoners van de gemeenten Wetteren, Wichelen, Laarne en Berlare herinneren zich dat er bij koude winters kon geschaatst worden op de meersen van Wetteren tot in Berlare.
In 1970 werden de dijken afgegraven tot op gelijke hoogte met de meersvlakte.
Het meest stroomafwaartse tracé van de Kalkenvaart werd later gerangschikt bij de onbevaarbare waterlopen van eerste categorie.
Aan de monding van de Kalkenvaart werd eind de jaren ‘70 een bemalingsstation geplaatst ten behoeve van ontwatering voor de landbouw en om dreigende overstromingen tegen te gaan.
Het station bevordert de drainering van de meersen en voorkomt gedeeltelijk overstromingen in de gemeenten Kalken en Laarne.
Normaal wordt al het water via het pompgemaal op de Kalkenvaart afgevoerd.
In de zomer wordt voornamelijk gravitair geloosd via de valdeuren; in de winter worden ook de 4 pompen gebruikt.
Tot 2003 werden de pompen manueel bediend, nu worden ze automatisch geregeld.
Bij de handmatige bediening werd het pompgemaal aangezet vanaf een peil van 3,70 m.
Dit is ook het aanslagpeil nu de aansturing geautomatiseerd is.
De pompen blijken gemiddeld 10 dagen per jaar te pompen.
Vóór de plaatsing van het pompgemaal waren de Kalkense Meersen een drassig gebied
In de winter stonden de weilanden bijna continu onder water; in de zomer zakte het grondwaterpeil en waren de weilanden geschikt als hooilanden, die enkele keren per jaar gemaaid werden.
Eénmaal per jaar werden de beken geruimd.
Met het slib uit deze beken werd vlas geroot.
Voor andere landbouwactiviteiten waren deze gronden veel te drassig.
In Vlaanderen worden meersen steeds schaarser.
Door hun drassige karakter bezitten meersgronden een specifieke fauna en flora.
De natuurverenigingen ijverden er dan ook voor om de Kalkense Meersen hun oorspronkelijke eigenschappen terug te geven.
Dit betekent opnieuw een vernatting van het gebied.
Het vernatten van de meersen in functie van natuur enerzijds en het ontwateren in functie van landbouw anderzijds heeft tot gevolg dat in het gebied tegenstrijdige belangen bestaan.
Natuurverenigingen wensen dat het gebruik van het pompgemaal zoveel mogelijk beperkt wordt of zelfs helemaal verdwijnt, terwijl er vanuit landbouworganisaties voor geijverd wordt om het pompgemaal te blijven gebruiken, zodat de aanwezige landbouwgronden bewerkbaar blijven.
Daarnaast wordt het gebruik van het pompgemaal, zeker tijdens natte perioden, door de omliggende gemeenten ondersteund om wateroverlast in bebouwde zones te vermijden.
De Kalkense Meersen zijn beschermd als Europees vogel- en habitatrichtlijngebied.
De overstromingsgebieden die volgens het Sigmaplan moesten worden aangelegd, betekenden uiteindelijk de ommekeer voor het gebied van de "Kalkense meersen".
Sinds 2010 worden de meersen dus weer ingericht als overstromingsgebied voor de Schelde en meteen werd ook getracht de natuur er in haar oorspronkelijke staat te laten heropleven.
Concreet zal er in de Kalkense Meersen een globale vernatting worden doorgevoerd en het pompgemaal zal verder worden geautomatiseerd zodat er in de toekomst weer flink wat meer water in de meersen kan blijven staan.
Ook de waterkwaliteit krijgt een boost.
“We saneren de Kalkenvaart en verwijderen de verontreinigde waterbodem”, legt Koen Martens van de Vlaamse Milieumaatschappij uit.
“Het gaat om 25.000 m³ vervuild slib.
De werken zullen in augustus 2021 al van start gaan.”
Minder water wegpompen zal het gebied dus weer natter maken, waardoor de typische dieren en planten er kunnen terugkeren of nog overblijvende populaties beter beschermd zijn.
Peter Claus van Natuurpunt: "Er kunnen hier heel veel planten en dieren leven die typisch zijn voor die meersengebieden.
Heel wat van die soorten zijn hier verdwenen en door het waterpeil op een natuurgerichter niveau terug te brengen, proberen we die soorten terug te krijgen, of diegene die er zijn een duurzamere toekomst te bieden."
Dat de meersen weer natter gaan worden is niet alleen goed nieuws voor de eenden, reigers, grutto's en aanverwanten, het is ook goed voor het klimaat. Peter Claus: "Natte gebieden slaan heel wat CO² op, het zijn echte opslagmachines van CO².
Hogere waterpeilen zorgen ook voor een betere buffering tegen droge periodes, zoals de droge lentes en zomers die we de afgelopen jaren hebben gekend.
En natte gebieden zorgen lokaal ook nog eens voor een koelend effect.
Een bijkomend voordeel van de hogere waterstanden in de meersen is dat er minder water naar de Schelde moet worden afgevoerd.
Zeker bij hevige regenval en hoge getijdes verlaagt dat de kans op overstromingen van de Schelde.
Peter Claus: "We hebben dat probleem nog gezien afgelopen weekend in Wichelen, een beetje stroomafwaarts, waar de Zeeschelde dreigde te overstromen.
Ook de waterkwaliteit krijgt een boost.
“We saneren de Kalkenvaart en verwijderen de verontreinigde waterbodem”, legt Koen Martens van de Vlaamse Milieumaatschappij uit.
“Het gaat om 25.000 m³ vervuild slib.
De werken zullen in augustus 2021 al van start gaan.”
Minder water wegpompen zal het gebied dus weer natter maken, waardoor de typische dieren en planten er kunnen terugkeren of nog overblijvende populaties beter beschermd zijn.
Peter Claus van Natuurpunt: "Er kunnen hier heel veel planten en dieren leven die typisch zijn voor die meersengebieden.
Heel wat van die soorten zijn hier verdwenen en door het waterpeil op een natuurgerichter niveau terug te brengen, proberen we die soorten terug te krijgen, of diegene die er zijn een duurzamere toekomst te bieden."
Dat de meersen weer natter gaan worden is niet alleen goed nieuws voor de eenden, reigers, grutto's en aanverwanten, het is ook goed voor het klimaat. Peter Claus: "Natte gebieden slaan heel wat CO² op, het zijn echte opslagmachines van CO².
Hogere waterpeilen zorgen ook voor een betere buffering tegen droge periodes, zoals de droge lentes en zomers die we de afgelopen jaren hebben gekend.
En natte gebieden zorgen lokaal ook nog eens voor een koelend effect.
Een bijkomend voordeel van de hogere waterstanden in de meersen is dat er minder water naar de Schelde moet worden afgevoerd.
Zeker bij hevige regenval en hoge getijdes verlaagt dat de kans op overstromingen van de Schelde.
Peter Claus: "We hebben dat probleem nog gezien afgelopen weekend in Wichelen, een beetje stroomafwaarts, waar de Zeeschelde dreigde te overstromen.
Ook het knelpunt van vismigratie naar de Kalkense Vaart is ter plaatse door de overheid inmiddels verholpen:
"In het Sigmagebied Kalkense Meersen namen we maatregelen om die knelpunten weg te werken en de vismigratie te vergemakkelijken tussen het gebied en de Zeeschelde. Zo maakten we o.a. werk van de restauratie van de meander “Oude Schelde”: een vishabitat door de inrichting van ecologische oevers op de Kalkenvaart, de bouw van een vistrap tussen de getijdenrivier Zeeschelde en de Oude Schelde en de connectiviteit tussen Zeeschelde, Oude Schelde, Kalkenvaart en het hinterland.
Eerder werden al vistrappen gebouwd tussen de Kalkenvaart en de “regenwatergracht”, op de verbinding van Bellebeek en Schelde en werden de gebieden Bergenmeersen en Paardeweide-oost voorzien van visvriendelijke sluizen. Door het baggeren van beken en het aanleggen van glooiende oevers wordt het vishabitat verder uitgebreid."
"In het Sigmagebied Kalkense Meersen namen we maatregelen om die knelpunten weg te werken en de vismigratie te vergemakkelijken tussen het gebied en de Zeeschelde. Zo maakten we o.a. werk van de restauratie van de meander “Oude Schelde”: een vishabitat door de inrichting van ecologische oevers op de Kalkenvaart, de bouw van een vistrap tussen de getijdenrivier Zeeschelde en de Oude Schelde en de connectiviteit tussen Zeeschelde, Oude Schelde, Kalkenvaart en het hinterland.
Eerder werden al vistrappen gebouwd tussen de Kalkenvaart en de “regenwatergracht”, op de verbinding van Bellebeek en Schelde en werden de gebieden Bergenmeersen en Paardeweide-oost voorzien van visvriendelijke sluizen. Door het baggeren van beken en het aanleggen van glooiende oevers wordt het vishabitat verder uitgebreid."
Bron:
Agentschap Natuur en Bos
Hengelen in België
De Kalkenvaart, computermodellering als methode hoogwaterbeheer als doel
VRT-Nieuws
Sigmaplan
Agentschap Natuur en Bos
Hengelen in België
De Kalkenvaart, computermodellering als methode hoogwaterbeheer als doel
VRT-Nieuws
Sigmaplan
🚣 PEDDEL-INFO
De Kalkenvaart heeft een lengte van ongeveer 2,3 km en een breedte van 0,8 tot 2,5 meter.
❌ ONERVAREN
Op de Kallkenvaart heb ik nog niet gepeddeld.
Heb jij hier in of eerder wel al eens gevaren met kajak,kano of sup?
Mail je mij dan wat meer informatie over het peddelen op de Kalkenvaart?
Bedankt!
📷 FOTO'S
🎞️ OUDE FOTO'S
❗️GEVAAR - PROBLEMEN op de KALKENVAART❓
- ...
Iets gevaarlijks of abnormaals opgemerkt op de Kalkenvaart?
Gebruik de link hieronder en vul daarop in het mailtje alles met een icoontje nauwkeurig aan, om dit probleem te mailen naar de Vlaamse Waterweg...
Gebruik de link hieronder en vul daarop in het mailtje alles met een icoontje nauwkeurig aan, om dit probleem te mailen naar de Vlaamse Waterweg...
Binnen deze organisatie worden deze meldingen steeds onderzocht en indien mogelijk verholpen of ter plaatse gesignaleerd zodat alle gebruikers de waterweg veilig kunnen gebruiken.
BEDANKT! 💐
BEDANKT! 💐
👨💻 LINKS
Toon/verberg alle 360° graden foto's ...
Lees de disclaimer!
Contacteer me alsjeblieft als je mijn foto's wenst te gebruiken. Please contact me for using my pictures. |