Mandel
|
📋 BESCHRIJVING
De Mandel is een volwaardige bijrivier van het Schelde-Leiebekken.
De rivier ontspringt in de omgeving van Passendale en Westrozebeke.
De Oude Mandelbeek is een zijbeek van de Mandel.
De Mandel doorkruist drie West-Vlaamse arrondissementen namelijk het arrondissement Ieper met de zopas genoemde Mandelbron, Roeselare en Tielt waar de rivier te Vijve op de grens tussen West- en Oost-Vlaanderen uitmondt in de Leie.
De rivier heeft een lengte van 40 kilometer.
Toen er nog niet echt sprake was van een groeiend milieubewustzijn, heeft de rivier veel te lijden gehad van de industrialisering, verstedelijking en intensieve landbouw in de vruchtbare Mandelvallei.
Nu wordt reeds geruime tijd gestreefd naar zo zuiver mogelijke waterlopen wat een volgehouden inspanning vergt en dus een werk van lange adem is.
De Mandelvallei strekt zich dus uit over een behoorlijk uitgebreid gebied waarvan het oorspronkelijke natuurlijke karakter nog enigszins herkenbaar is in de plattelandsgemeenten tussen de steden Ieper en Tielt maar bijna volledig uit het zicht verdwenen nabij Roeselare en Izegem waar de rivier veelal ondergronds wordt geleid doorheen een bedrijvenzone en verschillende woonwijken.
Het bevaarbaar maken en houden van de Mandel was een eeuwenoud probleem.
Volgens een kroniek uit de 13de eeuw kregen de inwoners van Izegem en Ingelmunster van Graaf Gewijde van Dampierre een oktrooi om de Mandel te verbreden ten einde een verbinding te kunnen verwezenlijken van de Ieperlee tot de Leie en de Schelde.
Ook in 1574, 1611, 1616 en 1663 is er sprake van het bevaarbaarder maken van de Mandel.
Daarbij was het ook de bedoeling om de bruggen in Izegem en Ingelmunster te verhogen.
De gemeenten Roeselare en Izegem waren de vurige voorstanders.
De andere Mandelgemeenten waren moeilijker te overtuigen voor het verbreden, het uitdiepen of het recht trekken.
Financieel bleek het telkens een struikelblok.
Doordat de Mandel in de zomer dikwijls droog kwam te staan en tegelijk door zomerbuien uit zijn oevers trad, was geen constante scheepvaart mogelijk.
Voor handel, landbouw en nijverheid was een goed bevaarbare waterweg echter een betrouwbaar en goedkoop transportmedium.
In de 16de eeuw was er reeds scheepvaart met platbodems en zeilschepen op de Mandel.
In 1576 vaarden, volgens vervoersdocumenten uit die tijd, twee vrachtschepen de Mandel op tot in Izegem.
Door het geringe hoogteverschil en de sterke meandering gaat de rivier na verloop van tijd steeds verder dichtslibben.
In 1571-1572 werd een gezamenlijk project van Izegem en Roeselare om een kanaal te graven verijdeld door Kortrijk.
Toch werd dit concept niet zomaar opgeborgen.
Tijdens het Hollands bewind kreeg ingenieur Van der Kun in 1827 de opdracht om de kanalisatie van de Mandel te bestuderen.
Tussen 1830 en 1862 wordt er intens gelobbyd om de Mandel te kanaliseren.
In 1836 en 1839 pleiten de volksvertegenwoordigers Alexander Rodenbach en Ange Angillis (burgemeester van Rumbeke) voor verbeteringswerken aan de Mandel. (Acx, 1992, p 15).
Het duurde zelfs tot halfweg de 19e eeuw vooraleer men afstapte van het idee om de Mandel te kanaliseren en men er definitief voor koos om een volledig nieuw kanaal van Roeselare naar de Leie te graven.
Daardoor verloor de Mandel echter zijn economische functie en verdween letterlijk uit het zicht.
De Mandel evolueerde naar een verwaarloosde, sterk vervuilde rivier en werd in 1979 ingekokerd.
De geurhinder die de waterloop verspreidde, maakte immers het leven er rond onaangenaam.
De Mandel was dus helaas een open riool geworden, dat best aan het oog werd onttrokken.
Lange tijd was deze waterweg nochtans dominant aanwezig in het landschap; in een ver verleden werd de Mandel zelfs intensief gebruikt om het vlas te roten.
Door deze overkoepeling baant de Mandel zich een weg ergens tussen het Roeselaarse en Izegemse rioleernetwerk om ter hoogte van Emelgem terug bovengronds zich een weg te banen.
De Mandel volgt grotendeels het kanaal te Ingelmunster om daarna over grondgebied Oostrozebeke terug de landerijen te verkiezen.
Op het kaartje hieronder (bron: Open Street Map) kan je de ondergrondse loop van de Mandel in Roeselare (donkerrode stippellijn) volgen.
De rivier ontspringt in de omgeving van Passendale en Westrozebeke.
De Oude Mandelbeek is een zijbeek van de Mandel.
De Mandel doorkruist drie West-Vlaamse arrondissementen namelijk het arrondissement Ieper met de zopas genoemde Mandelbron, Roeselare en Tielt waar de rivier te Vijve op de grens tussen West- en Oost-Vlaanderen uitmondt in de Leie.
De rivier heeft een lengte van 40 kilometer.
Toen er nog niet echt sprake was van een groeiend milieubewustzijn, heeft de rivier veel te lijden gehad van de industrialisering, verstedelijking en intensieve landbouw in de vruchtbare Mandelvallei.
Nu wordt reeds geruime tijd gestreefd naar zo zuiver mogelijke waterlopen wat een volgehouden inspanning vergt en dus een werk van lange adem is.
De Mandelvallei strekt zich dus uit over een behoorlijk uitgebreid gebied waarvan het oorspronkelijke natuurlijke karakter nog enigszins herkenbaar is in de plattelandsgemeenten tussen de steden Ieper en Tielt maar bijna volledig uit het zicht verdwenen nabij Roeselare en Izegem waar de rivier veelal ondergronds wordt geleid doorheen een bedrijvenzone en verschillende woonwijken.
Het bevaarbaar maken en houden van de Mandel was een eeuwenoud probleem.
Volgens een kroniek uit de 13de eeuw kregen de inwoners van Izegem en Ingelmunster van Graaf Gewijde van Dampierre een oktrooi om de Mandel te verbreden ten einde een verbinding te kunnen verwezenlijken van de Ieperlee tot de Leie en de Schelde.
Ook in 1574, 1611, 1616 en 1663 is er sprake van het bevaarbaarder maken van de Mandel.
Daarbij was het ook de bedoeling om de bruggen in Izegem en Ingelmunster te verhogen.
De gemeenten Roeselare en Izegem waren de vurige voorstanders.
De andere Mandelgemeenten waren moeilijker te overtuigen voor het verbreden, het uitdiepen of het recht trekken.
Financieel bleek het telkens een struikelblok.
Doordat de Mandel in de zomer dikwijls droog kwam te staan en tegelijk door zomerbuien uit zijn oevers trad, was geen constante scheepvaart mogelijk.
Voor handel, landbouw en nijverheid was een goed bevaarbare waterweg echter een betrouwbaar en goedkoop transportmedium.
In de 16de eeuw was er reeds scheepvaart met platbodems en zeilschepen op de Mandel.
In 1576 vaarden, volgens vervoersdocumenten uit die tijd, twee vrachtschepen de Mandel op tot in Izegem.
Door het geringe hoogteverschil en de sterke meandering gaat de rivier na verloop van tijd steeds verder dichtslibben.
In 1571-1572 werd een gezamenlijk project van Izegem en Roeselare om een kanaal te graven verijdeld door Kortrijk.
Toch werd dit concept niet zomaar opgeborgen.
Tijdens het Hollands bewind kreeg ingenieur Van der Kun in 1827 de opdracht om de kanalisatie van de Mandel te bestuderen.
Tussen 1830 en 1862 wordt er intens gelobbyd om de Mandel te kanaliseren.
In 1836 en 1839 pleiten de volksvertegenwoordigers Alexander Rodenbach en Ange Angillis (burgemeester van Rumbeke) voor verbeteringswerken aan de Mandel. (Acx, 1992, p 15).
Het duurde zelfs tot halfweg de 19e eeuw vooraleer men afstapte van het idee om de Mandel te kanaliseren en men er definitief voor koos om een volledig nieuw kanaal van Roeselare naar de Leie te graven.
Daardoor verloor de Mandel echter zijn economische functie en verdween letterlijk uit het zicht.
De Mandel evolueerde naar een verwaarloosde, sterk vervuilde rivier en werd in 1979 ingekokerd.
De geurhinder die de waterloop verspreidde, maakte immers het leven er rond onaangenaam.
De Mandel was dus helaas een open riool geworden, dat best aan het oog werd onttrokken.
Lange tijd was deze waterweg nochtans dominant aanwezig in het landschap; in een ver verleden werd de Mandel zelfs intensief gebruikt om het vlas te roten.
Door deze overkoepeling baant de Mandel zich een weg ergens tussen het Roeselaarse en Izegemse rioleernetwerk om ter hoogte van Emelgem terug bovengronds zich een weg te banen.
De Mandel volgt grotendeels het kanaal te Ingelmunster om daarna over grondgebied Oostrozebeke terug de landerijen te verkiezen.
Op het kaartje hieronder (bron: Open Street Map) kan je de ondergrondse loop van de Mandel in Roeselare (donkerrode stippellijn) volgen.
🚣 PEDDEL-INFO
Peddel-afstanden:
- Brug Tieltstesteenweg Oostrozebeke: 0km
- Brug Tieltstestwg. - Stuw Hoogleenstraat Oostrozebeke: 1km 300m
- Brug Tieltstestwg. - Grotstraat: 3km 160m
- Brug Tieltstestwg. - Brug Driekoningenstraat: 4km
- Brug Tieltstestwg. - Samenvloeiing Oude Mandelbeek: 5km 300m
- Brug Tieltstestwg. - Brug Ommegangstraat: 6km450m
- Brug Tieltstestwg. - Brug Mandelstraat (N327): 7km 750m
- Brug Tieltstestwg. - Brug Hooiestraat : 9km 150m
- Brug Tieltstestwg. - Monding in Leie: 9km 850m
- In 2023 heb ik de Mandel helemaal af gevaren. Er zijn maar enkele moeilijkheden bij het hele traject vanaf Emelgem (waar de Mandel opnieuw het daglicht ziet), waarvan de 3 stuwen de voornaamste zijn om te melden.
- De 3 stuwen op de Mandel, in stroomOPwaartse volgorde:
- Dentergem/Stuw1/Mandel
- Wielsbeke/Stuw2/Mandel (K05_512)
- Oostrozebeke/Stuw 3/Mandel (L05_409)
- Aan stuw 1 te Dentergem is er (nog) niks voorzien om over te dragen. Je kan stroomopwaarts makkelijk het water af aan de linkeroever tussen de bomen. Stroomafwaarts de stuw kan je via de rechteroever opnieuw het water op. Het water staat er echter erg diep en het is daarom niet makkelijk om opnieuw het water op te geraken.
- Aan stuw 2 te Wielsbeke is de stuw helemaal ingericht om over te dragen. Zie ook de beelden hiervan op deze webpagina. Er is aan beide kanten van de stuw op de linkeroever een verharding van de oever voorzien en er staan infoborden.
- Aan stuw 3 (de eerste stuw stroomafwaarts die je op de Mandel tegenkomt) is er enkel een instapmogelijkheid voorzien. Je kan er echter heel makkelijk om dragen.
|
- Langs de hele loop van de Mandel zijn er ook historische verschrikkelijk lelijke en natuur-onvriendelijke betonnen oeververstevigingen aangebracht. Door de tijd zijn er vele van de betonnen platen gebroken en bevinden er zich vele brokstukken in het water. Bij het peddelen op de Mandel hebben we deze brokstukken altijd kunnen ontwijken, maar het blijft opletten, vooral om schade aan je boot en peddel te vermijden. Vaar dus zeker in goede (licht-)omstandigheden opdat je hierop kan letten.
- Je kan rechtstreeks van de Mandel de Leie opvaren. Doe dit niet als je geen ervaring hebt bij het peddelen tussen beroepsvaart. Je komt onmiddellijk terecht in de vaargeul, net stroomafwaarts de sluis van Sint-Baafs-Vijve. Zorg dat je zeker bent dat er geen scheepvaart van of naar de sluis vaart, voor je de Leie -met zwemvest correct gedragen!- opvaart. Vaar ook niet richting de sluis (stroomopwaarts de Leie) maar de andere kant (noordoost, stroomafwaarts) en best op de rechteroever van de Leie. Dus extra opgelet hierbij bij het kruisen van de vaargeul.
- De peilschaal aan de eerste stuw op de Mandel stroomafwaarts te Oostrozebeke-Stuw 3/Mandel (L05_409) toonde bij onze afvaart op de mandel een waterhoogte van ongeveer 8,60 TAW. Een absoluut minimum, op verschillende plaatsen konden we de bodem makkelijk raken met onze peddel tijdens het peddelen en raakten we maar net over de bodem met onze boten. Check dus daar zeker de diepgang voor je er probeert te peddelen.
✔️ BEVAREN
Op de Mandel heb ik sinds 2023 al 1 keer gepeddeld.
Heb jij hier in of eerder ook wel eens gevaren met kajak,kano of sup?
Mail je mij dan wat meer informatie over het peddelen op de Mandel?
Bedankt!
📷 FOTO'S
Op 28 november 2018 vaarde Chris Desmedt met zijn zoon een stuk van de Mandel af, vanaf de Hoogleenstraat tot aan de stuw te Wakken en terug. Hij stuurde me deze foto's door, die ik als documentatie hier mocht plaatsen op de website.
Bedankt Chris!
Bedankt Chris!
🎞️ OUDE FOTO'S
❗️GEVAAR - PROBLEMEN op de MANDEL ❓
- Er zijn 3 stuwen op de Mandel, in stroom-OP-waartse volgorde:
- Dentergem/Stuw1/Mandel
- Wielsbeke/Stuw2/Mandel (K05_512)
- Oostrozebeke/Stuw 3/Mandel (L05_409)
|
Iets gevaarlijks of abnormaals opgemerkt op de Mandel?
Gebruik de link hieronder en vul daarop in het mailtje alles met een icoontje nauwkeurig aan, om dit probleem te mailen naar de Vlaamse Waterweg...
Nog een tip, gebruik deze weblink om in je mailtje eenvoudig de exacte locatie mee te geven.
Klik op die website het juiste vakje aan, waar het probleem zich bevindt, en mail dan deze volledige nieuwe weblink via onderstaand sjabloon.
Gebruik de link hieronder en vul daarop in het mailtje alles met een icoontje nauwkeurig aan, om dit probleem te mailen naar de Vlaamse Waterweg...
Nog een tip, gebruik deze weblink om in je mailtje eenvoudig de exacte locatie mee te geven.
Klik op die website het juiste vakje aan, waar het probleem zich bevindt, en mail dan deze volledige nieuwe weblink via onderstaand sjabloon.
Binnen deze organisatie worden deze meldingen steeds onderzocht en indien mogelijk verholpen of ter plaatse gesignaleerd zodat alle gebruikers de waterweg veilig kunnen gebruiken.
BEDANKT! 💐
BEDANKT! 💐
Toon/verberg alle 360° graden foto's ...
Lees de disclaimer!
Contacteer me alsjeblieft als je mijn foto's wenst te gebruiken. Please contact me for using my pictures. |