Stekense Vaart (Kanaal van Stekene)
Peddelend op de Stekense Vaart ten oosten van de Frans Coppensbrug
📋 BESCHRIJVING
De Stekense vaart werd gegraven in de 16de eeuw en verbond Gent met Hulst via de Moervaart.
Ze wordt door het Vlaamse Gewest gekwalificeerd als een onbevaarbare zijwaterloop van de eerste categorie (met bovenloop tweede categorie) dat deel uitmaakt van het bekken van de Gentse Kanalen.
Het wordt beheerd door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) Afdeling water.
Er staat heel wat verkeerde informatie op het internet over de Stekense Vaart en de ophaalbare Koebrug over de Stekense Vaart te Klein-Sinaai, lees verder en ontdek de juiste data met bronvermelding!
Alexander Farnèse, de hertog van Parma, had hier zijn hoofdkwartier en gaf de eerste spadesteek op 21 oktober 1584.
Hij liet een kanaal graven van Stekene tot Kallo, gebruikmakend van bestaande waterwegen en het eerder ontgraven kanaal uit 1315 door Robrecht van Bethune, graaf van Vlaanderen.
Alexander Farnèse had tot doel de verovering van Antwerpen op Marnix Van St-Aldegonde.
Het kanaal moest zijn troepen brengen naar de linker Scheldeoever met platboomschuiten of 'eertvelders' genaamd.
Het kanaal werd op drie maand tijd gegraven en gaf aansluiting op het Moerbeekse Fort Terwest waar verbinding met Gent mogelijk werd.
Farnèse slaagde in zijn opzet en veroverde op die manier zijn faam als veldheer.
Een groot stuk tot Kallo werd na de val van Antwerpen gedemt en enkel de grillige gracht rechtover de Wal is een van de overblijfsels van deze vaart.
Na de oorlogen tussen 1550 en 1650 slipte de vaart dicht na een overstroming en het duurde 150 jaar om er weer bovenop te komen.
Het Stekens Vaardeke of het kanaal van Parma speelde opnieuw een belangrijke rol vanaf de tweede helft in de 16de en in de 17de eeuw bij het transport van stenen en tichels.
Die werden vervaardigd in de talrijke steen- en tichelbakkerijen die toen actief waren.
Na de Eerste Wereldoorlog was de vaart zo vervuild en dichtgeslibd dat het onmogelijk geworden was om de schepen te verslepen.
De steenbakkerij betaalde aanvankelijk nog het merendeel van de baggerwerken en werd voor een bepaalde tijd vrijgesteld van kaairechten.
De slechte bevaarbaarheid en de geringe breedte van de bruggen waren er de oorzaak van dat belangrijke bestellingen niet konden uitgevoerd worden.
Ze wordt door het Vlaamse Gewest gekwalificeerd als een onbevaarbare zijwaterloop van de eerste categorie (met bovenloop tweede categorie) dat deel uitmaakt van het bekken van de Gentse Kanalen.
Het wordt beheerd door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) Afdeling water.
Er staat heel wat verkeerde informatie op het internet over de Stekense Vaart en de ophaalbare Koebrug over de Stekense Vaart te Klein-Sinaai, lees verder en ontdek de juiste data met bronvermelding!
Alexander Farnèse, de hertog van Parma, had hier zijn hoofdkwartier en gaf de eerste spadesteek op 21 oktober 1584.
Hij liet een kanaal graven van Stekene tot Kallo, gebruikmakend van bestaande waterwegen en het eerder ontgraven kanaal uit 1315 door Robrecht van Bethune, graaf van Vlaanderen.
Alexander Farnèse had tot doel de verovering van Antwerpen op Marnix Van St-Aldegonde.
Het kanaal moest zijn troepen brengen naar de linker Scheldeoever met platboomschuiten of 'eertvelders' genaamd.
Het kanaal werd op drie maand tijd gegraven en gaf aansluiting op het Moerbeekse Fort Terwest waar verbinding met Gent mogelijk werd.
Farnèse slaagde in zijn opzet en veroverde op die manier zijn faam als veldheer.
Een groot stuk tot Kallo werd na de val van Antwerpen gedemt en enkel de grillige gracht rechtover de Wal is een van de overblijfsels van deze vaart.
Na de oorlogen tussen 1550 en 1650 slipte de vaart dicht na een overstroming en het duurde 150 jaar om er weer bovenop te komen.
Het Stekens Vaardeke of het kanaal van Parma speelde opnieuw een belangrijke rol vanaf de tweede helft in de 16de en in de 17de eeuw bij het transport van stenen en tichels.
Die werden vervaardigd in de talrijke steen- en tichelbakkerijen die toen actief waren.
Na de Eerste Wereldoorlog was de vaart zo vervuild en dichtgeslibd dat het onmogelijk geworden was om de schepen te verslepen.
De steenbakkerij betaalde aanvankelijk nog het merendeel van de baggerwerken en werd voor een bepaalde tijd vrijgesteld van kaairechten.
De slechte bevaarbaarheid en de geringe breedte van de bruggen waren er de oorzaak van dat belangrijke bestellingen niet konden uitgevoerd worden.
Hieronder de correcte informatie met bronvermelding;
"Ik heb de eer U mede te delen dat de Stekense Vaart werd gerangschikt als onbevaarbare waterloop van de 1e categorie bij besluit van de Bestendige Deputatie, dd. 31 .5 .1967, onder nr . 8.090.
Ik heb er geen bezwaar tegen om de thans beweegbare Koebrug te vervangen door een vast kunstwerk. Naar mijn oordeel zullen de kosten van aanpassing evenwel, in princiep althans, ten laste komen van de gemeente Stekene." |
De aanleg van de betonnen brug over de Stekense vaart, de oprichting van nieuw pompstation op de Stekense vaart, het aankopen en het asfalteren van de toegangsweg naar het pompgemaal:
Op de algemene vergadering van 30 augustus 1971 keurde de “Polder Sinaai-Daknam” het ontwerp goed voor o.a. de bouw van een nieuw pompstation op de Stekense vaart (einde Aartdreef) en de aanleg van een nieuwe brug over de Stekense vaart.
Op 28 april 1972 beslist de minister van landbouw een staatstoelage toe te kennen van 100%.
Via een openbare aanbesteding van 5 juli 1972 werden de werken toegewezen aan de firma Verheye uit Diksmuide.
Zij voerden het bouwkundig gedeelte uit.
De werken startten op 21 mei 1973.
De oude Koebrug werd afgebroken en vond onderkomen in het openluchtmuseum van Bokrijk.
Op 30 april 1975 werd het pompstation op Stekense vaart in gebruik genomen en plechtig ingehuldigd.
De nieuwe "Koebrug" werd eerder in gebruik genomen, op 21 juni 1973.
Op de algemene vergadering van 30 augustus 1971 keurde de “Polder Sinaai-Daknam” het ontwerp goed voor o.a. de bouw van een nieuw pompstation op de Stekense vaart (einde Aartdreef) en de aanleg van een nieuwe brug over de Stekense vaart.
Op 28 april 1972 beslist de minister van landbouw een staatstoelage toe te kennen van 100%.
Via een openbare aanbesteding van 5 juli 1972 werden de werken toegewezen aan de firma Verheye uit Diksmuide.
Zij voerden het bouwkundig gedeelte uit.
De werken startten op 21 mei 1973.
De oude Koebrug werd afgebroken en vond onderkomen in het openluchtmuseum van Bokrijk.
Op 30 april 1975 werd het pompstation op Stekense vaart in gebruik genomen en plechtig ingehuldigd.
De nieuwe "Koebrug" werd eerder in gebruik genomen, op 21 juni 1973.
Georges Tallir, BRON
De Stekense Vaart werd dus op 31 mei 1967 onbevaarbaar verklaard.
Enkele jaren later, op 21 mei 1973, werd de ophaalbare Koebrug te Klein-Sinaai afgebroken en vervangen door een betonnen brug.
Het was ook het gemeentebestuur van Stekene die er "schuldig" aan is waarom deze betonnen brug zo laag is, dat je er nauwelijks onder geraakt met een kajak:
Enkele jaren later, op 21 mei 1973, werd de ophaalbare Koebrug te Klein-Sinaai afgebroken en vervangen door een betonnen brug.
Het was ook het gemeentebestuur van Stekene die er "schuldig" aan is waarom deze betonnen brug zo laag is, dat je er nauwelijks onder geraakt met een kajak:
100 ZITTING STEKENE - 05 06 1945; (100 blz 244 – 246)
Aanwezig: Haelterman R. burgemeester-voorzitter, Beirnaert Jan schepenen en De Beule Eduard waarnemende schepen, Van Pottelberge P., H. De Weirdt, A. Leys, P. Smet, Th. Raes, Frans Dierick, Vercauteren Edmond en De Weggheleire Kamiel raadsleden, Thuysbaert Marcel secretaris. Koebrug – Verhoging; Aangezien er vernomen werd dat van Staatswege eene herstelling der door oorlogsfeiten vernielde Koebrug, over de Stekensche Vaart, alhier, eigendom der gemeente Stekene, in vooruitzicht gesteld wordt, waardoor de vloer des brug 2 tot 3 meters zou verhoogd worden; Aangezien daardoor het verkeer over gezegde brug en ertoe leidende straten, van Zwaanaarde naar Klein-Sinaai; buitengewoon aanzienlijk zou vermoeilijkt worden; Besluit: Met algemeene stemmen, tegen de gezegde verhoogingswerken protest aan te tekenen. Gedaan te Sinaai, datum als in hoofde. |
Aan de Brugstraat werd alles afgedamd om Zeeuws-Vlaanderen zuiver leidingwater te waarborgen.
Daardoor werd de vaart tussen de Kaaistraat en Tragelstraat een open riool.
Dit probleem sleepte jaren aan ondanks de vele klachten en ziekteverschijnselen bij de omwonenden.
1 jaar later wordt in de Durme, ter hoogte van de Oude Brug in Lokeren, een dwarsdam aangelegd.
De getijdewerking op de Durme en de Stekense Vaart wordt geschiedenis en komt er meteen ook een einde aan de snelle verzanding en de gedurige baggerwerken.
Toch behield de Stekense Vaart zijn economische functie tot in 1970: de producten van de laatste Stekense steenbakkerij, Tuileries Sainte-Marie, werden tot dan vervoerd over de vaart.
De schippers zijn verdwenen en er werd een waterzuiveringssation opgetrokken op de Stekense Vaart.
Daardoor is de Stekense Vaart nu een doodlopende zijarm van de Moervaart.
Daardoor werd de vaart tussen de Kaaistraat en Tragelstraat een open riool.
Dit probleem sleepte jaren aan ondanks de vele klachten en ziekteverschijnselen bij de omwonenden.
1 jaar later wordt in de Durme, ter hoogte van de Oude Brug in Lokeren, een dwarsdam aangelegd.
De getijdewerking op de Durme en de Stekense Vaart wordt geschiedenis en komt er meteen ook een einde aan de snelle verzanding en de gedurige baggerwerken.
Toch behield de Stekense Vaart zijn economische functie tot in 1970: de producten van de laatste Stekense steenbakkerij, Tuileries Sainte-Marie, werden tot dan vervoerd over de vaart.
De schippers zijn verdwenen en er werd een waterzuiveringssation opgetrokken op de Stekense Vaart.
Daardoor is de Stekense Vaart nu een doodlopende zijarm van de Moervaart.
🕵️♀️ De Koebrug en het paneel van de Rechtvaardige Rechters...
Misschien is het na het beroemde en beruchte gestolen en sindsdien vermiste paneel van de Rechtvaardige Rechters wel het grootste vraagstuk en relevant aan deze webpagina over de Stekense Vaart:
Waar is de originele Koebrug gebleven? Is deze verhuisd naar het Openluchtmuseum van Bokrijk?
Omdat je heel veel tegenstrijdige informatie leest en hoort, stuurde ik hierover op 30 augustus 2020 een mailtje naar het Openluchtmuseum van Bokrijk.
Dit was het vriendelijke antwoord dat volgde:
"Hartelijk dank voor uw interesse in onze collectie.
Ik vond het ook een interessant gegeven, zo een koebrug.
Ik ben in ons archief gedoken.
Er zijn een aantal dossiers rond erfgoed dat werd gedemonteerd maar niet werd heropgebouwd.
Dit moet ook gezien worden in de context van de jaren ’60 en ’70 waar er vele saneringen gebeurden.
Bokrijk werd dan wel eens ingeroepen om de gebouwen te demonteren, zonder daarom een voorwaarde op te nemen voor heropbouw.
Deze materialen werden ook als recuperatie gebruikt.
Helaas, over de koebrug in Klein-Sinaai hebben wij geen gegevens.
Ik ben dan ook aan kijken in ons uitgebreid fotoarchief.
Het kan wel kloppen dat er een mondelinge overdracht is geweest, aangezien er wél beeldmateriaal is uit Sinaai en Sint-Niklaas maar geen koebrug, wel hoeves en dergelijke.
En dat de overlevering ‘Bokrijk is hier geweest’ dan de ronde heeft gedaan…
Hartelijke groeten uit Bokrijk,
Prisca"
Conclusie: De originele Koebrug heeft (inderdaad) nooit in het Openluchtmuseum van Bokrijk gestaan.
🚣 PEDDEL-INFO
Op maandag 15 september 2008 ben ik een eerste keer dit kanaal gaan verkennen met de kajak.
De Stekense Vaart is inderdaad een mooi, rustig kanaal, dat een grote sanering heeft ondergaan.
Het is best wel eens leuk om te bevaren, alleen zit er een recht stuk van zo'n 3 kilometer in!
Ook kan je nauwelijks onder de betonnen Koebrug door, maar er zijn langs beide zijden van de brug twee aangepaste steigers -speciaal voor kajakkers, suppers en kanovaarders waar je je boot uit het water kan halen.
De oevers aan de brug zijn weliswaar lager dan de steigertjes, maar begroeid met planten...
Ter hoogte van het waterzuiveringsstation van Stekene stopt het kanaal opeens, door de inplanting van een gemaal.
Het kanaal loopt verder voorbij dit gemaal, je kan -relatief eenvoudig- overdragen.
Een keer je het centrum nadert, wordt dit kanaaltje aanzienlijk smaller.
Ook tref je er meer lozingen en zwerfvuil aan.
Het is dus niet echt de moeite om voorbij het waterzuiveringsstation te gaan overdragen en dit stuk nog te willen bevaren.
De Stekense Vaart is inderdaad een mooi, rustig kanaal, dat een grote sanering heeft ondergaan.
Het is best wel eens leuk om te bevaren, alleen zit er een recht stuk van zo'n 3 kilometer in!
Ook kan je nauwelijks onder de betonnen Koebrug door, maar er zijn langs beide zijden van de brug twee aangepaste steigers -speciaal voor kajakkers, suppers en kanovaarders waar je je boot uit het water kan halen.
De oevers aan de brug zijn weliswaar lager dan de steigertjes, maar begroeid met planten...
Ter hoogte van het waterzuiveringsstation van Stekene stopt het kanaal opeens, door de inplanting van een gemaal.
Het kanaal loopt verder voorbij dit gemaal, je kan -relatief eenvoudig- overdragen.
Een keer je het centrum nadert, wordt dit kanaaltje aanzienlijk smaller.
Ook tref je er meer lozingen en zwerfvuil aan.
Het is dus niet echt de moeite om voorbij het waterzuiveringsstation te gaan overdragen en dit stuk nog te willen bevaren.
Peddel-afstanden:
- Begin Stekense Vaart op de Moervaart - Laatste bocht voor recht stuk: 570m
- Begin Stekense Vaart op de Moervaart - Koebrug: 960m
- Begin Stekense Vaart op de Moervaart - Frans Coppens Brug: 3km
- Begin Stekense Vaart op de Moervaart - Monding Molenbeek: 4km
- Begin Stekense Vaart op de Moervaart - Waterzuiveringsstation Stekene: 4km 600m
✔️ BEVAREN
Op de Stekense Vaart heb ik al enkele keren gepeddeld.
Heb jij hier in of eerder ook al gevaren met kajak,kano of sup?
En merk je dat er informatie ontbreekt of geactualiseerd moet worden?
Mail je mij dan wat extra en/of geactualiseerde informatie over het peddelen op de Stekense Vaart?
Bedankt!
📷 FOTO'S
🎞️ OUDE FOTO'S
🅿️ PRAKTISCH
Een uitstekende plaats om te starten is de Sinaaibrug in de Keizerstraat te Eksaarde, daar kan je makkelijk je kajak, kano of supboard in/op het water krijgen en in deze straat kan je ook in de berm gratis parkeren. Ook in Stekene ter hoogte van het eindpunt (of beginpunt?) van het kanaal kan je je boot te water laten en de auto gratis parkeren.
Bus 43 (richting Hulst) vertrekt vanaf het treinstation te Sint-Niklaas richting Stekene.
Daar moet je afstappen op halte Bormte en is het 800 meter stappen naar de Stekense Vaart.
Daar moet je afstappen op halte Bormte en is het 800 meter stappen naar de Stekense Vaart.
❗️GEVAAR - PROBLEMEN op de STEKENSE VAART ❓
- Het betonnen misbaksel, dat de authentieke Koebrug vervangen heeft, is erg laag!
Opletten voor je hoofd!
Aan weerszijden van deze Koebrug zijn er steigertjes aangelegd, zodat je hier makkelijk kan omdragen.
Iets gevaarlijks of abnormaals opgemerkt op de Stekense Vaart?
Gebruik de link hieronder en vul daarop in het mailtje alles met een icoontje nauwkeurig aan, om dit probleem te mailen naar de bevoegde Vlaamse Milieumaatschappij met de Vlaamse Waterweg (in cc) en de promotiedienst Oost-Vlaanderen van Sport Vlaanderen (in cc)...
Gebruik de link hieronder en vul daarop in het mailtje alles met een icoontje nauwkeurig aan, om dit probleem te mailen naar de bevoegde Vlaamse Milieumaatschappij met de Vlaamse Waterweg (in cc) en de promotiedienst Oost-Vlaanderen van Sport Vlaanderen (in cc)...
Binnen deze organisatie worden deze meldingen steeds onderzocht en indien mogelijk verholpen of ter plaatse gesignaleerd zodat alle gebruikers de waterweg veilig kunnen gebruiken.
BEDANKT! 💐
BEDANKT! 💐
👨💻 LINKS
- Op de Stekene Vaart werd er ook nog gewaterskied met de hulp van een auto!
Lees de disclaimer!
Contacteer me alsjeblieft als je mijn foto's wenst te gebruiken. Please contact me for using my pictures. |